شورای حقوق بشر صبح روز 14 سپتامبر گفتگوی تعاملی خود را با گزارشگر ویژه در مورد حقوق بشر برای آب آشامیدنی سالم و بهداشت، که گزارشی در مورد حقوق مردمان بومی برای آب آشامیدنی سالم و بهداشت ارائه کرد، آغاز کرد. این گزارشگر گفت که مردم بومی ساکنان اصلی جهان بودند، اما اکنون به حاشیه رانده شده‌اند، و در بسیاری از موارد در شرایط فقر شدید زندگی می‌کنند، از مجموعه‌ای از بی‌عدالتی‌ها رنج می‌برند، و با این وجود دیدگاه‌های سنتی و اجدادی خود را حفظ کرده‌اند. جوامع بومی اغلب در تصمیم گیری در مورد آب به حاشیه رانده می شدند. بسیاری از کشورها با استفاده از بهانه حاکمیت ملی برای بهره برداری از سیستم های آبی، موجودیت مردم بومی خود را انکار کردند، حق تعیین سرنوشت و دسترسی و مدیریت آب آنها را انکار کردند. دولت ها موظف بودند به حقوق مردم بومی احترام بگذارند، حقوق دسترسی به منابع آب را تضمین کنند و به آنها اجازه مشارکت در فرآیندهای تصمیم گیری و برنامه ریزی این منابع را بدهند.
آلنا دوهان، گزارشگر ویژه در مورد تأثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه بر برخورداری از حقوق بشر در روز 14 سپتامبر سخنرانی نمود. او گفت: جهان با گسترش بسیار زیاد در استفاده از تحریم های یکجانبه، اعم از اولیه و ثانویه مواجه شده است. اﻋﻤﺎل ﺻﻼﺣﻴﺖ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻓﺮاﺳﺮزﻣﻴﻨﻲ از طریق تحریم‌ها، مجازات‌های مدنی و کیفری، از جمله علیه اتباع کشورهای ثالث، که منجر به رشد چشمگیر سیاست‌های ریسک زدایی و رعایت بیش از حد تحریم‌های یکجانبه شده است. ضمن اینکه تبعیت بیش از حد گسترده شده است و خطر جدیدی برای حقوق بین الملل و حقوق بشر تلقی می گردد. تحریم‌های ثانویه و رعایت بیش از حد بر تمامی حوزه‌های حقوق بشری هر فرد تأثیر گذاشته و محدودیت‌های جدی برای ارسال کمک‌های بشردوستانه حتی در بحرانی‌ترین شرایط ایجاد کرده است. خانم دوهان در ادامه گفت که این موضوع تنها با تلاش داخلی قابل حل نیست. لازم است اصول راهنما در مورد تحریم‌های ثانویه، تبعیت بیش از حد و حقوق بشر تدوین شود تا قوانینی برای جلوگیری از تبعیت بیش از حد و حفاظت از حقوق و جان مردم ایجاد شود. گزارشگر ویژه درباره بازدید از کشورهای زیمبابوه و ایران صحبت کرد.
خانم دوهان گفت که بازدید از کشور زیمبابوه در اکتبر 2021 تأثیر منفی ویرانگر رعایت بیش از حد تحریم‌های یکجانبه را بر همه مردم زیمبابوه نشان داده است. دولت از کسب درآمد برای انجام وظایف عمومی و ارائه خدمات ضروری ناتوان شده و در نتیجه حقوق مختلف مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نقض شده است. تحریم‌ها همچنین دولت را از استفاده از منابع برای توسعه و حفظ زیرساخت‌های ضروری، در برابر بلایا و برنامه‌های حمایت اجتماعی که تأثیر مخربی بر کل جمعیت، به ویژه گروه های آسیب پذیر داشته است منع می کند. تحریم‌های یکجانبه دولت، بانک‌ها، مؤسسات دولتی، شرکت‌های خصوصی و افراد را مجبور به استفاده از مکانیسم‌های غیررسمی و غیرشفاف تجارت و پرداخت می کند؛ بدین ترتیب به جای سرکوب فساد، بر فساد افزوده شده است. با توجه به در دسترس نبودن ماشین آلات و قطعات یدکی جدید، دارو، مواد غذایی، بذر و کود، مهاجرت نیروهای توانمند و در دسترس نبودن منابع مالی، مردم زیمبابوه دسترسی محدودی به حمل و نقل عمومی، برق، آب و مراقبت های بهداشتی داشتند.
سفر او به ایران در ماه مه 2022 اثرات نامطلوب بسیار خطرناک تحریم های یکجانبه اعمال شده توسط تعدادی از کشورها بر بخش های بانکی، مالی و صنعتی، شرکت های حمل و نقل و بیمه، افراد و شرکت ها را نشان داد که با تهدیدهای تحریمی و تحریم های ثانویه و انطباق بیش از حد تشدید شدند. کاهش درآمدهای دولت بر برنامه ریزی و اجرای سیاست های توسعه اقتصادی و اجتماعی دولت تأثیر گذاشته است. با توجه به تلاش دولت برای توسعه تولید داخلی دارو و مواد غذایی، بسیاری از اثرات تحریم های یکجانبه در بخش غذا و سلامت کاهش یافته است؛ با این حال، بیماران وابسته به داروهای تولید شده خارجی، تجهیزات پزشکی و مواد اولیه با کیفیت بالا برای داروها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته اند. تحریم ها همچنین دولت را از سرمایه گذاری منابع برای توسعه و حفظ زیرساخت های ضروری از جمله بیمارستان ها، مدارس و زیرساخت های کشاورزی باز داشت. تحریم‌های یکجانبه همچنین منجر به کاهش برنامه‌های حمایت اجتماعی و مانع از ارائه کمک‌های بشردوستانه توسط بازیگران بشردوستانه داخلی و بین‌المللی شده است. استفاده از تحریم‌های یکجانبه، تحریم‌های ثانویه و رعایت بیش از حد، تأثیر نامطلوبی بر طیف گسترده‌ای از حقوق بشر در ایران داشته است.
تحریم‌های ثانویه و مجازات‌های مدنی و کیفری به دلایل مختلف غیرقانونی بودند، به‌ویژه اعمال آنها در حمایت از تحریم‌های اولیه که قانونی بودن خود تحت قوانین بین‌المللی مشکوک بود. آنها ضمانت های دادرسی و اصول اساسی حقوق بین الملل را نقض کردند. خانم دوهان از همه کشورها خواست تا با هر وسیله مناسب، رعایت بیش از حد تحریم‌های یکجانبه را حذف یا به حداقل برسانند و خطراتی را که منجر به تبعیت بیش از حد می‌شود، حذف یا جبران کنند. او همچنین از کشورها خواست اطمینان حاصل کنند که قوانین یا مقررات داخلی از هر نوع انگیزه‌ای برای شرکت‌ها برای پیروی بیش از حد از تحریم‌ها ایجاد نمی‌کند. او همچنین از کشورها خواست اطمینان حاصل کنند که قوانین یا مقررات داخلی انگیزه‌ای برای شرکت‌ها برای پیروی بیش از حد از تحریم‌ها ایجاد نمی‌کند. او از شرکت‌ها خواست تا بررسی کنند که چگونه تبعیت از تحریم‌ها و هرگونه تبعیت بیش از حد می‌تواند بر حقوق بشر از جمله در خارج از کشور تأثیر منفی بگذارد و اقدامات اصلاحی انجام دهند. او از دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی خواست تا کل دامنه تحریم‌های یکجانبه را بررسی کرده و به حداقل برسانند، تا تمام اقدامات لازم را برای تضمین اینکه فعالیت‌های تجاری تحت صلاحیت و کنترل آنها بر حقوق بشر تأثیر نمی‌گذارد، اتخاذ کنند و تضمین اینکه تحریم ها بر کالاها یا خدمات لازم برای بقای یک جمعیت تأثیری نمی گذارد.
در بحث تضمینی، برخی از سخنرانان گفتند که اقدامات اجباری یکجانبه برای ممانعت از برخورداری افراد و کشورهای عضو از حقوق بشر ادامه دارد و به عنوان ابزاری برای محدودیت‌های سیاسی، اقتصادی و مالی، نقض منشور ملل متحد، حقوق بشردوستانه بین‌المللی و قواعد و اصول حقوق بین الملل اقدامات اجباری یکجانبه و تحریم‌های ثانویه و رعایت بیش از حد بر کمک‌های بشردوستانه و ارائه کمک‌های پزشکی تأثیر گذاشته است، و در همین زمان به عنوان ابزار فشار سیاسی توسط کشورها استفاده می‌شود. برخی از سخنرانان از همه کشورهایی که اقدامات قهری یکجانبه را اعمال کرده‌اند خواستند تا با توجه به تأثیرات انسانی قابل توجه و تخریب روابط دوجانبه بین کشورها، فوراً آنها را لغو کنند. یکی از سخنرانان خاطرنشان کرد که شورای حقوق بشر مجمع مناسبی برای رسیدگی به موضوع تحریم های خودمختار نیست.
جناب آقای غریب‌آبادی در پنجاه و یکمین نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد که در ژنو در حال برگزاری است، درخصوص آثار منفی اقدامات قهرآمیز یکجانبه بر برخورداری از حقوق بشر، سخنرانی کرد. دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی ایران، با اشاره به بازدید گزارشگر ویژه ارزیابی آثار منفی اقدامات قهری یکجانبه و غیرقانونی بر بهره‌مندی افراد از حقوق بشر از ایران، اظهار کرد: بازدید خانم دوهان به صورت کاملا حرفه‌ای و با موفقیت انجام شد و یکی از مهم‌ترین اسناد بین‌المللی در مورد آثار منفی و مخرب اقدامات قهرآمیز یکجانبه بر بهره‌مندی مردم بی‌گناه از حقوق بشر در کشور هدف، به این نشست شورای حقوق بشر ارائه شد. با وجود اینکه گزارش صرفا بخشی از واقعیت‌ها، روایت‌های تلخ و آثار جبران‌ناپذیر تحریم‌های یکجانبه بر حقوق بنیادین مردم ایران را به تصویر می‌کشد، اما یافته‌های گزارشگر ویژه بیش از هر زمان دیگر بر ضرورت اتخاذ رفتارهای مسئولانه و متعهدانه جامعه بین‌المللی در برابر واضعان و مجریان اقدامات قهرآمیز یکجانبه، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا و متحدین آن و مسئولیت بین‌المللی آنان طبق حقوق بین‌الملل صحه می‌گذارد. چندین دهه است برخی از دولت‌ها و در رأس آنها آمریکا به اعمال غیرقانونی تحریم‌های یکجانبه به‌عنوان ابزاری در زرادخانه سیاست خارجی خود متوسل شده‌اند. مردم ایران، قربانی اصلی و بی‌گناه تحریم‌های یکجانبه غیرانسانی تحت سیاست شکست‌خوردۀ به‌اصطلاح فشار حداکثری هستند که با هدف نسل‌کشی، جنایت علیه بشریت و به‌عنوان یک ابزار جنگی علیه آنان اعمال می‌شود. ایجاد مکانیسم‌هایی برای پاسخگوکردن دولت‌های واضع تحریم باید بخشی از هر گفتمان و دادخواست حقوقی معتبر در مورد تأثیرات منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی از حقوق بشر باشد. سایر کشورها نیز طبق حقوق بین‌الملل موظف هستند که اقدامات غیر قانونی و غیر مشروع سایر دولت‌ها را به رسمیت نشناسند و به آنها ترتیب اثر ندهند. دامنه تحریم‌ها علیه مردم ایران به اندازه‌ای جامع و گسترده است که هیچ «استثنای بشردوستانه‌ای» مگر روی کاغذ وجود ندارد، استثناء بشردوستانه، چیزی جز فریب افکار عمومی برای رفع انتقادات علیه اقدامات قهرآمیز یکجانبه نیست. استفاده از تحریم‌های یکجانبه، تحریم‌های ثانویه و تبعیت بیش‌ازحد از تحریم‌ها، اعمال فراسرزمینی آن، به‌طور کلی موجب تأثیر منفی بر طیف گسترده‌ای از حقوق بشر مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله حق حیات و حق توسعه ملت ایران شده است. سوال اساسی این است که آن دسته از کشورهایی که همواره جزو منتقدان وضعیت حقوق بشر در ایران هستند و البته خود یا واضع یا مجری تحریم‌های یکجانبه هستند، چگونه به خود اجازه می‌دهند با اعمال این تحریم‌های ظالمانه یا حمایت از آنها یا سکوت در برابر تحریم‌ها، به طور گسترده حقوق مردم ایران را زیر پا بگذارند و نقض کنند؟ اگر در ادعاهای خود در حمایت از حقوق بشر مردم ایران صادق هستید، دست از تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی بردارید؛ تحریم‌هایی که جان میلیون‌ها ایرانی را تهدید می‌کند و بر زندگیشان تاثیر می‌گذارد. جمهوری اسلامی ایران براساس تعهدات خود در برابر ملتش و با وجود تمامی چالش‌های موجود، اقدامات مختلفی را برای کاهش آثار منفی تحریم‌ها انجام داده است، اما این اقدامات نباید به منزله مشروعیت تحریم‌های یکجانبه تلقی شده و رافع مسئولیت بین‌المللی واضعان تحریم باشد. ما بر این باوریم که وضع و اجرای گسترده‌ترین نظام تحریم‌های یکجانبه علیه ملت ایران با «قصد تحمیل رنج شدید و آسیب جدی به سلامت جسمی و روانی مردم»، معیار «رفتار غیرانسانی» و «جنایت علیه بشریت» است که بیش از هر زمان دیگری، مسئولیت‌مداری جامعه بین‌المللی و مسئولیت بین‌المللی واضعان و مجریان تحریم‌ها را موجب می‌شود. اعمال اقدامات قهرآمیز یکجانبه، بدون تردید تضعیف رویکرد «چندجانبه‌گرایی»، ایجاد خلل در «نظم بین‌المللی» از طریق به چالش کشیدن «صلح و همبستگی بین‌المللی» و تضعیف «مسئولیت مشترک» دولت‌ها بر اساس منشور ملل متحد در قبال جامعه بین‌المللی است. هیات من امیدوار است که گزارش خانم دوهان و نتیجه‌گیری و توصیه‌های او در این نشست مورد توجه ویژه قرار گیرد و در اسناد و قطعنامه‌های مرتبط شورای حقوق بشر به خوبی منعکس شود. ایشان در پایان، از دولت‌های عضوی که با مأموریت گزارشگر ویژه بررسی تأثیر منفی اقدامات قهری یکجانبه بر بهره‌مندی افراد از حقوق بشر مخالفند، خواست تا مخالفت‌های خود را کنار گذاشته و با ماموریت گزارشگر همکاری کنند و از دادن رأی منفی به قطعنامه تمدید این مأموریت، خودداری ورزند.
کشورهای اتحادیه اروپا، ساحل عاج به نمایندگی از گروه کشورهای آفریقایی، مصر، کوبا، عراق، ونزوئلا، آفریقای جنوبی، فدراسیون روسیه، نامیبیا، چین، جمهوری عربی سوریه، ارمنستان، مالزی، کامرون، پاکستان، بولیوی، بلاروس، الجزایر، بوتسوانا، موزامبیک، مالاوی، فیلیپین، سودان، کامبوج، زیمبابوه و ایران از سخنرانان گفت و گوی تعاملی در مورد اقدامات قهری یکجانبه بودند. همچنین کمیسر عالی حقوق بشر در فدراسیون روسیه و همچنین سازمان غیردولتی زیر سخنرانی کردند: انجمن چینی برای تفاهم بین المللی، سازمان دفاع از قربانیان خشونت، تعاونی خدمات آموزشی و پژوهشی راهبرد پیمایش، انجمن حمایت های پزشکی از بیماران بی بضاعت ایرانی، جامع احیاگران طب سنتی و سلامت ایرانیان، کاریتاس بین المللی به نمایندگی از اتحادیه جهانی انجیلی و انجمن کمونیتا پاپا جیوانی XXIII.