زنان بازرگان اگرچه با موانع ساختاری، فرهنگی و نگاه‌های نامتوازن در حوزه تصمیم‌سازی و قانون گذاری مواجه‌اند اما همچنان در عرصه تجارت و بازرگانی پیشتازی کرده و گام‌هایی فراتر از مرزهای کشور برداشته‌اند.
فعالیت کانون زنان بازرگان در سال‌های گذشته به همه ثابت کرد که نه تنها بانوان می‌توانند در حوزه صنعت، کشاورزی، تجارت و بازرگانی نقش آفرینی کنند، بلکه امروز به رایزنان و نمایندگان اقتصادی ایران تبدیل شده‌اند.
این کانون همانند دیگر تشکلات اقتصادی در کشور و طبق اصل ۴۴ قانون اساسی، دارای یکسری وظایف و اختیارات است، اما نبود ساختارهای قانونی، حمایتی و فرهنگی سبب شده تا این زنان در حوزه اقتصادی، تجارت و بازرگانی با کمترین اختیارات، موتور توسعه کشور را به حرکت درآورند.
علیرغم اینکه کانون زنان بازرگان با داشتن بیش از ۲۱ شعبه در استان‌های کشور توانسته از تمام ظرفیت‌های اقتصادی بهره‌مند شود، اما همچنان فضای جامعه به پیشتازی این زنان باور ندارد و در برخی موارد شاهد هستیم که آنها برای کوچکترین رویداد تجاری بین المللی با چالش و مشکل روبه رو می‌شوند.
نگاه‌های مردسالارانه، نبود بودجه حمایتی از این کانون برای حضور پررنگ‌تر در عرصه بین المللی و نادیده گرفتن آنها در هنگام تصمیم سازی سبب شده تا این افراد به جای تمرکز روی ارتقای کسب و کار و افزایش رونق اقتصادی کشور، وقت و انرژی خود را صرف اصلاح ساختارها کنند.
خبرگزاری ایرنا مرکز قزوین برای اطلاع از مشکلات و چالش‌های پیش روی این کانون مصاحبه‌ای را با فاطمه غفوری نایب رییس کانون ملی زنان بازرگان کشور ترتیب داده و نظرات و دیدگاه‌های وی را در این زمینه منعکس کرده است.
ایرنا: کانون زنان بازرگان در کشور از چه جایگاهی برخوردار است؟
این کانون به لحاظ ورود فعال زنان بازرگان در عرصه اقتصادی، یکی از موثرترین تشکلات در کشور محسوب می‌شود و همواره از ظرفیت‌های بسیار بالایی برخوردار است.
به طور کلی هر تشکل اقتصادی علاوه بر اختیاراتی که قانون بر عهده او می‌گذارد، دارای یکسری وظایف است و کانون زنان بازرگان هم تلاش کرده متناسب با اتاق بازرگانی به ایفای نقش بپردازد.
کانون زنان بازرگان نه تنها مختص به یک استان نیست، بلکه به صورت شبکه‌ای گسترده در کل کشور به دنبال توانمندسازی عرصه صادرات و تجارت کشور است.
ایرنا: آیا کانون زنان بازرگان نمونه مشابه در بخش مردان هم دارد؟
تشکل کانون زنان بازرگان در قالب جنسیتی نمونه مردانه ندارد و مساله اینجاست که از دهه‌های گذشتنه تاکنون و در کنار همه تشکلات و کانون‌های اقتصادی کشور که فراجنسیتی هستند، توسعه نامتوازنی را از نظر جنسیتی شاهد هستیم و زنان و مردان ما از بعد اقتصادی به صورت برابر رشد نکرده‌اند.
همین مساله باعث شد که ضرورت تشکیل کانون زنان بازرگان به وجود آید تا بلکه توسعه متوازنی در جامعه ایجاد شود.
به طور حتم برای داشتن جامعه‌ای توسعه مدار، لازم است که توسعه زنان در اولویت قرار گیرد و زنان و مردان در کنار یکدیگر به رشد و تکامل برسند.
ایرنا: تمرکز کانون زنان بازرگان فقط مختص به داخل کشور نیست، چه اهدافی را از نشست‌های بین المللی و خارجی خود دنبال می‌کنید؟
یکی از هدف‌های اصلی کانون زنان بازرگان در سطح کلان اقتصادی کشور، فراهم کردن بستر برای ورود زنان به میدان مذاکرات اقتصادی، رویدادهای تجاری و هیات‌های اقتصادی است.
اعتقاد ما این است که جنس رویدادهای تجاری در اقتصاد بین الملل می‌تواند بسترهای فراوانی را در شکل گیری ارتباط بیشتر با شبکه‌های اقتصادی برون مرزی زنان فراهم کرده و زمینه رشد و توسعه تجاری را افزایش دهد.
روند کار ما به این شکل بود که ابتدا با کشورهای مسلمان نظیر اندونزی و مالزی تفاهم نامه‌های تجاری و اقتصادی بسیاری منعقد کردیم و سپس هیات تجاری زنان بازرگان به سمت کشورهای ارمنستان، روسیه و گرجستان گام برداشت.
اخیرا قرار بود که هیات تجاری زنان بازرگان به کشور عمان سفر کند که فوت پادشاه این کشور و تحولات منطقه، این رویداد را به تاخیر انداخت.
ایرنا: آیا کشورهای هدف، تشکیلاتی شبیه به کانون زنان بازرگان دارند؟
عمدتا خیر، جالب اینجاست که در نشست اخیر با سفیر بوسنی و هرزگوین، ایشان تعجب کرد که چنین تشکلی در ایران وجود دارد، او معتقد بود که زنان فعال در حوزه اقتصاد بسیار هستند، اما کشورش هرگز چنین دسته بندی مخصوصی برای زنان ایجاد نکرده است.
ایرنا: زنان بازرگان بیشتر در چه حوزه‌ای تجارت می‌کنند؟
آنها همانند دیگر تجار در همه زمینه‌ها صادرات و واردات انجام می‌دهند و با توجه به علاقه‌مندی و توانمندی خود دست به فعالیت‌های تجاری می‌زنند.
به عنوان مثال زنان بازرگان مستقر در حوزه خلیج فارس با تمرکز روی شیلات و خرما، زنان بازرگان مستقر در شمال کشور با تمرکز روی صیفی جات و مرکبات و حتی برخی زنان بازرگان به عنوان مدیران عامل کارخانجات صنعتی در صادرات محصولات خدمات مهندسی فعالیت دارند.
ایرنا: در مراودات تجاری با زنان فعال اقتصادی در کشورهای هدف، چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی مشاهده می‌کنید؟
داشتن اعتماد به نفس برای ورود به بازارهای اقتصادی جهان از جمله شباهت‌های زنان خارجی با زنان ایرانی است، اما تفاوت‌ها بسیار بالا بوده و بیشتر حول حمایت‌های دولت در اعزام هیات‌های تجاری است.
به عنوان مثال اگر یک هیات تجاری از زنان فعال اقتصادی فلان کشور به ایران می‌آید، از حمایت‌های کامل دولت کشور خود برخوردار است، اما زنان بازرگان کشورمان در تمام هیات های تجاری متکی به هزینه‌ها و ظرفیت‌های شخصی هستند.
برای روشن شدن موضوع، در کشور ترکیه برای فعالیت اقتصادی و صادرات کالا از سوی زنان، مشوق‌های حمایتی و قانونی بسیار خوبی در نظر گرفته شده است که این موضوع در کشور ما اصلا وجود ندارد و اگر باشد، تا حالا اجرایی نشده است.
ایرنا: آیا وضعیت حمایتی کشورمان از تجارت مردان بازرگان همانند زنان است یا اینکه زنان بیشتر با موانع روبه رو هستند؟
اگر بخواهیم از موانع قانونی و حمایتی صحبت کنیم، وضعیت بین مردان و زنان یکسان است؛ اما در حوزه فرهنگی زنان بیشتر از مردان با موانع روبه رو هستند.
به عنوان مثال بیشتر زنان ما برای اعزام در هیات‌های تجاری باید رضایت همسران خود را جلب کنند و حتی برخی دیدگاه‌ها مانع از حضور پررنگ و چشمگیر آنها می‌شود.
یکی دیگر از ضروریات موجود برای حضور پررنگ زنان در عرصه بین المللی، داشتن جسارت بیشتر و افزایش خودباوری در زنان است که این موضوع خود به عنوان یک مانع پیش روی ما قرار دارد.
ایرنا: آیا مواردی بوده که زنی به خاطر موانع فرهنگی و فشار اطرافیان از ادامه و همراهی با دیگر زنان در هیات‌های تجاری محروم بماند؟
بله، موردی داشتیم که همسر یکی از زنان بازرگان گفته بود که بنده باید همسرم را در خارج از کشور همراهی کنم و در غیر این صورت اجازه خروج به همسرم را نمی‌دهم؛ محدودیت نگهداری از فرزندان، نبود اجازه همسر یا خانواده و دیگر موارد که تعدادشان بیشتر از انگشتان دست است، باعث شده تا زنان از ادامه روند توسعه اقتصادی باز بمانند.
ایرنا: از بین قوای مقننه، مجریه و قضاییه، کدام یک بیشتر و بهتر می‌تواند تسهیل‌گر امور زنان بازرگان باشد؟
در بخش سیاست گذاری و قانون گذاری برای تسهیل در امور زنان، قوه مقننه و قوه مجریه نقش بسیار پررنگی دارند؛ به عنوان مثال در سال‌های گذشته نهادها و دستگاه‌های حمایتی بسیاری در حوزه زنان ایجاد شد و حتی با ایجاد معاونت امور زنان در دفتر ریاست جمهوری شاهد شکل گیری مدیران کل امور بانوان و خانواده استانداری‌ها بودیم، اما اینکه این معاونت‌ها و ساختارها تا چه اندازه از نظر قانونی می‌توانند اثرگذار و راهگشا باشند، به نظر می‌رسد که نیازمند آسیب شناسی عمیقی است.
مشکل زنان بازرگان در کشور مالی و تسهیلات بانکی نیست، عمده مشکل ما در جامعه به بی برنامگی و نبود تخصص کافی در تصمیم سازان این حوزه برمی‌گردد؛ اگر این موراد اصلاح شود و افراد متخصص در راس کار قرار گیرند و نگاه اقتصادی به حوزه زنان داشته باشند، بخش اعظم مشکلات برطرف خواهد شد.
متاسفانه تصمیم سازان حوزه زنان فقط به دنبال اقدامات فرهنگی هستند و در حوزه اقتصاد طرح و ایده خاصی ندارند.
به عقیده من، مدیران امور بانوان و خانواده استانداری‌های کشور نباید تمام فعالیت خود را صرف بازدید و شنیدن مطالبات زنان کنند بلکه لازم است که اختیارات بیشتری به این افراد داده شده و شاهد تغییرات و تصمیمات جدی‌تر در حوزه زنان باشیم.
ایرنا: فعالیت اقتصادی زنان در کشور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ به نظر شما توانسته‌اند از مردان سبقت بگیرند؟
اگر همان اختیاراتی که جامعه از نظر قانونی، فرهنگی و غیره به مردان داده بود، به زنان جامعه نیز اعطا می‌شد، قطعا توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور چندین گام جلوتر بود، همین حالا زنان ما با همه محدودیت‌ها موفق شدند که در عرصه فعالیت‌های اقتصادی پیشتاز باشند و برای تک تک مشکلات راهکار ارائه دهند.
ایرنا: راهکار شما برای تقویت فعالیت زنان بازرگان و دیگر زنان فعال در حوزه اقتصادی چیست؟
به نظرم باید ابتدا زنان از جزیره‌ای عمل کردن و لابی‌های اختصاصی خودداری کرده و همه در یک روند منسجم برای پیشرفت و توسعه گام بردارند که این مهم نیازمند بلوغ فکری است.
از طرف دیگر، افزایش آموزش‌های اقتصادی، حضور در نمایشگاه‌های خارج از کشور و الگو قرار گرفتن برخی زنان پیشرو در حوزه حمل و نقل و حتی معادن می‌تواند به توانمندی بیشتر این قشر منجر شود.
به طور کلی برای توازن توسعه بین زنان و مردان در حوزه اقتصادی باید مدیران متولی در حوزه زنان، نگاه ویژه‌ای را لحاظ کنند و فقط به فکر برگزاری همایش و شوهای تبلیغاتی نباشند.
ایرنا: کلام آخر شما:
متاسفانه از همان ابتدا بودجه مالی لازم که باید به تشکلات اقتصادی تزریق می‌شد، اتفاق نیفتاد و تشکلات ما با یک ضعف ساختاری روبه رو شدند.
یکی از موضوعاتی که باید مورد توجه مسؤولان قرار گیرد توجه به تجربه زنان بازرگان است، متاسفانه هرگز از ظرفیت این زنان در مشاوره اقتصادی استفاده نمی‌شود و زنان بازرگان همواره به دنبال کارمندان دولتی هستند تا بلکه نقطه نظرات خود را مطرح کنند.
بنده با قاطعیت اعلام می‌کنم تا زمانی که کرسی چانه زنی و تصمیم سازی مدیران در اختیار زنان فعال اقتصادی قرار نگیرد، هرگز قادر نخواهیم بود اتفاقات خوبی در حوزه زنان رقم بزنیم.
ایرنا