بانوان نیمی از جامعه ایران را تشکیل می دهند و می توانند در توسعه پایدار نقش کلیدی داشته باشند؛ نقشی مانند فعالیت ۲ هزار و ۶۰۰ بانوی دهیار که با در اختیار داشتن بخش قابل توجهی از مدیریت محلی در روستاها در سال های اخیر به خوبی ایفا شده است.
توجه به دو مولفه زنان و مشارکت در شکل‌گیری توسعه پایدار و استمرار آن، از عوامل اصلی هستند که می توانند در شکل‌گیری توسعه پایدار روستایی نیز راهگشا باشند. مدیریت نواحی روستایی یکی از مهمترین اجزای دستیابی به توسعه پایدار در سطح ملی است که بدون بهره‌گیری از شیوه‌های مدیریتی توانمند و کارآمد میسر نخواهد شد.
مدیریت خردمندانه سکونتگاه‌های روستایی بر پایه خردجمعی و مشارکت واقعی همه ذینفعان در راستای توسعه و پیشرفت پایدار از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ بنابراین مشارکت زنان در مدیریت روستایی به عنوان یکی از ذینفعان دارای اهمیت بسیار است.
این مشارکت در تمام سطوح مدیریتی (ملی، منطقه ای، ناحیه‌ای و محلی) قابل ملاحظه و چشمگیر است و نظام جمهوری اسلامی، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در کشور را با بهره‌گیری از ساختارهای قانونی و فرادستی و بهره‌گیری هر چه بیشتر از این ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود در کشور فراهم کرده و بر همین اساس بستر لازم برای مشارکت و حضور بیش از پیش زنان در جامعه ایجاد شده است.
یکی از مسائلی که جوامع در حال توسعه و توسعه یافته امروزه با آن مواجه هستند و برای آنها بسیار مهم است، مساله توسعه پایدار و از مهمترین شاخه‌های آن توسعه پایدار روستایی است که می‌تواند راهگشای جامعه در رسیدن به توسعه پایدار در تمام سطوح باشد.
* ۲ هزار و ۶۰۰ دهیار زن
به گفته معاون امور دهیاری های سازمان دهیاری ها و شهرداری های کشور، ۲ هزار و ۶۰۰ دهیار زن به خدمت رسانی در کشور مشغول هستند و در مجموع ۹۲ درصد روستاها از خدمات دهیاری ها بهره مند می شوند.
سعیدرضا جندقیان افزود: به سکونت های بالای ۲۰ خانوار، روستا و زیر ۲۰ خانوار آبادی گفته می شود که از تعداد کل روستاها و آبادی های کشور، ۳۹ هزار پارچه آن روستا هستند.
وی خاطر نشان کرد: تعداد بانوان دهیار طی سال ۱۳۹۳ با رشد ۴۳ درصدی به ۲ هزار و ۱۶۷ نفر و با آغاز دوره پنجم شوراهای اسلامی تاکنون به ۲ هزار و ۶۰۰ نفر افزایش یافته است.
جندقیان اضافه کرد: استان های خراسان رضوی، کرمان، مازندران، سیستان و بلوچستان و گیلان به ترتیب دارای بیشترین دهیاران زن در پنجمین دوره شوراهای اسلامی هستند.
وی گفت: یکی از شرایط لازم برای دستیابی به توسعه پایدار، مشارکت زنان در سطح مدیریت است؛ زنان با حضور در نقش‌های مدیریتی در عرصه شهر و روستا می‌توانند در توسعه متوازن و پایدار نقش بسزایی داشته باشند.
جندقیان اظهار داشت: در عرصه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جامعه، شاهد هستیم که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره زنان ایران اسلامی توانسته‌اند با پیشرفت در عرصه تحصیل و کسب مدارج علمی و دانشگاهی، حضوری فعال و گسترده در جامعه داشته باشند.
معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها خاطرنشان کرد: این مشارکت در تمام سطوح مدیریتی (ملی، منطقه ای، ناحیه‌ای و محلی) قابل ملاحظه و چشمگیر است و نظام مقدس جمهوری اسلامی، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در کشور را با بهره‌گیری از ساختارهای قانونی، فرادستی و بهره‌گیری هرچه بیشتر از این ظرفیت‌های موجود در کشور فراهم کرده و بر همین اساس بستر لازم برای مشارکت و حضور بیش از پیش زنان در جامعه ایجاد شده است.
وی گفت: یکی از عرصه‌های قابل تامل برای حضور زنان در حوزه مدیریت روستا، نهاد دهیاری است که با شروع به کار دهیاری‌ها بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی تحقق یافت.
جندقیان اظهار داشت: پس از تصویب «قانون تاسیس دهیاری‌های خودکفا» و در راستای تقویت بنیان مدیریت روستایی، وزارت کشور سیاست را‌ه‌اندازی، تقویت و ساماندهی تشکیلات دهیاری‌ها را در پیش گرفت.
* زنان و مدیریت روستاها و دهیاری ها
معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری ها و دهیاری ها گفت: یکی از عرصه‌های قابل تامل برای حضور زنان در حوزه مدیریت روستا، نهاد دهیاری است که با شروع به کار دهیاری‌ها بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی تحقق یافت.
جندقیان افزود: پس از تصویب «قانون تاسیس دهیاری‌های خودکفا» و در راستای تقویت بنیان مدیریت روستایی، وزارت کشور سیاست را‌ه‌اندازی، تقویت و ساماندهی تشکیلات دهیاری‌ها را در پیش گرفت.
* سهم زنان دهیار طی سال های گذشته
جندقیان گفت: سهم بانوان دهیار طی سال‌های ۸۶-۸۴ با رشد ۱۵۶ درصدی، از ۱۵۰ به حدود ۴۰۰ نفر و از سال ۹۰-۸۶ با رشد ۱۲۳ درصدی از ۴۰۰ نفر به ۸۸۸ نفر و از سال ۹۰-۹۳ با رشد ۷۴ درصدی به هزار و ۵۴۴ نفر و از سال ۹۳ با رشد ۴۳٫۳۴ درصدی به ۲ هزار و ۱۶۷ نفر افزایش یافته است.
وی ادامه داد: این موضوع حاکی از رشد و بالندگی فکری و فرهنگی روستاییان و توانمندی زنان در عرصه مدیریت روستایی است.
به گفته این مسئول در سازمان شهرداری ها و دهیاری ها، دهیاران زن، به عنوان نمایندگان دو اجتماع بزرگ از ایران شامل اجتماع زنان و اجتماع مدیران روستایی، بار سنگین مسئولیت مدیریت روستایی را بر دوش می‌کشند.
* مهمترین انتظارات از مدیران زن روستایی
جندقیان گفت: تلاش برای به نمایش گذاشتن قدرت، توانایی، انگیزه و ظرفیت‌های زن مسلمان ایرانی برای حضور در عرصه‌های مختلف خدمت‌رسانی، بهره‌گیری از تمام توان و ظرفیت‌های انسانی روستا به ویژه زنان در عرصه توسعه و آبادانی روستا، کمک به توسعه و ترویج فرهنگ و تعالیم اسلام ناب محمدی در مناطق روستایی کشور و تقویت روحیه خودباوری در خود و سایر زنان روستایی برای حضور و نقش‌آفرینی در عرصه‌های مختلف از مهمترین انتظارات از مدیران زن روستایی (دهیاران زن) است.
وی ادامه داد: تلاش در توانمندسازی خود برای موفقیت در انجام وظایف محوله از طریق شرکت در دوره‌های آموزشی، حضور فعال و موثر در تمام عرصه‌های توسعه روستایی با حفظ شعائر دینی و مذهبی و برنامه‌ریزی برای توانمندسازی زنان سرپرست خانوار روستایی و فراهم کردن زمینه‌های مشارکت آنان در عرصه‌های مختلف از دیگر انتظارات از دهیاران زن است.
جندقیان تصریح کرد: شمار دهیاران زن با رشد صعودی مواجه بوده که در پایان دوره چهارم شوراها با رشد ۴۳٫۳۴ درصدی به ۲ هزار و ۱۶۷ نفر دهیار زن افزایش یافته است.
معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری ها و دهیاری اعلام کرد: این آمار و اطلاعات حاکی از آن است که حضور و مشارکت زنان در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی طی دولت یازدهم، رشد چشمگیری داشته است.
وی افزود: این امر نمایانگر نقش فعالانه این قشر از جمعیت در توسعه کشور است، چرا که زنان از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالایی برخوردار هستند و کشور و دولت کنونی توانسته است با ایجاد شرایط و بسترهای لازم، موجبات بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های زنان روستایی را در عرصه مدیریتی، بیش از پیش فراهم سازد.
جندقیان گفت: مشاهده وضعیت روند تغییرات نشان می‌دهد که شمار دهیاران زن در پایان دوره چهارم شوراها در استان‌های کشور، با نرخ رشد ۴۰٫۳۴ درصد رو به افزایش بوده است.
* استان های دارای بیشترین دهیاران زن
جندقیان تاکید کرد: مشاهده وضعیت دهیاران زن در آغاز و پایان دوره چهارم شوراهای اسلامی شهر و روستا نشان می‌دهد که در اکثر استان‌های کشور شمار دهیاران زن در پایان دوره چهارم شورای اسلامی نسبت به آغاز دوره چهارم افزایش یافته است.
وی اضافه کرد: استان کرمان با ۱۱٫۶۳ درصد، استان گیلان با ۷٫۳۴ درصد و سپس استان سیستان و بلوچستان با ۶،۳۲ درصد به ترتیب بیشترین میزان افزایش شمار دهیاران زن در طول مدت خدمت دولت یازدهم را به خود اختصاص داده‌اند.
* ۵۴ درصد دهیاران زن تحصیلات دانشگاهی دارند
معاون امور دهیاری های سازمان شهرداری ها و دهیاری گفت: وضعیت تحصیلی دهیاران زن بیانگر این است که ۵۴ درصد دهیاران زن با تحصیلات دانشگاهی (کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری) در عرصه مدیریت روستایی فعالیت دارند.
وی افزود: میزان تحصیلات دانشگاهی دهیاران زن در کل کشور ۳۹ درصد است؛ بنابراین نسبت تحصیلات دانشگاهی دهیاران زن از کل کشور ۱۵ درصد بیشتر است که این رشد مثبت، نشان‌دهنده بهره‌گیری از توان زنان تحصیلکرده در عرصه مدیریت روستایی و اعتماد شوراهای اسلامی روستا با قابلیت‌ها و توانمندی آنها است که می‌تواند عامل تحول در عرصه مدیریت روستایی باشد.
گزارش از ناهید حاجی خانی
منبع: ایرنا