جذب هیأت علمی زن در دانشگاه‌ها ۲ برابر شد

منصور غلامی با حضور در جلسه علنی روز دوشنبه خانه ملت به سوال پروانه سلحشوری  نماینده مردم تهران و عضو فراکسیون زنان مجلس درباره آمار پایین جذب زنان به عنوان هیأت علمی در دانشگاه ها پاسخ داد.

وزیر علوم اظهار داشت: در سال ۸۸ فقط ۲ هزار و ۲۰۰ نفر عضو هیأت علمی زن در دانشگاه ها جذب شده بودند که این آمار در سال ۹۲ به پنج هزار و ۷۰۰ نفر افزایش یافت.
غلامی خاطرنشان کرد: میزان جذب هیأت علمی زنان در بهمن ماه ۹۷ به ۱۲ هزار نفر رسید و روند جذب در دوره ۶ سال گذشته به گونه ای بود که آمار جذب زنان را به عنوان هیأت علمی نزدیک به دو برابر کرد.
وی با ارائه آمار دیگری از میزان جذب زنان به عنوان هیأت علمی در دانشگاه ها گفت: از ابتدای سال ۹۸ تاکنون حدود ۹۰۰ عضو هیأت علمی در دانشگاه ها جذب شد که از این تعداد ۳۰۳ نفر معادل ۳۰ درصد زن هستند.
وزیر علوم همچنین درباره تعداد اعضای هیأت علمی زن به تفکیک مرتبه علمی در دانشگاه های دولتی دارای دانشیار و استاد تمام خاطرنشان کرد: بر اساس آمار سال گذشته تعداد کل اعضای هیأت علمی در دانشگاه های دولتی ۲۷ هزار و ۹۰۹ نفر بود که از این تعداد پنج هزار و ۸۴۷ نفر معادل ۲۱ درصد را زنان تشکیل می دهند.
غلامی تصریح کرد: تعداد اعضای هیأت علمی با مرتبه استادی سه هزار و ۴۲۸ نفر است که از این تعداد ۲۱۷ نفر زن هستند؛ همچنین تعداد اعضای هیأت علمی با مرتبه دانشیاری ۶ هزار و ۶۰۴ نفر است که از این تعداد ۸۲۵ نفر زن هستند.

وی درباره اعضای هیأت علمی زنان در دانشگاه های کوچک و جوان اظهار داشت: بعضی از دانشگاه های کوچک و جوان هنوز هیأت علمی با مرتبه دانشیار و استاد وجود ندارد.
غلامی گفت: تعداد مدیران دانشگاه ها از کارکنان تا رییس اداره و بالاتر پنج هزار و ۲۶۱ نفر است که از این تعداد هزار و ۳۱۶ نفر معادل ۲۵ درصد زن هستند.
وزیر علوم تعداد مدیران گروه در دانشگاه ها تا بالاتر را پنج هزار و ۵۷۵ نفر ذکر کرد که از این تعداد ۷۳۵ نفر معادل ۱۳ درصد زن هستند.
غلامی تاکید کرد: در این زمینه حق با نماینده سوال کننده است اما در مسیر انتصاب یا انتخاب مدیران زن در دانشگاه ها، معمولاً وزارت علوم به عنوان ستاد دخالت مستقیم ندارد و آنچه که رخ می دهد در فرآیند طبیعی معمول مراکز آموزش عالی است.
این عضو دولت دوازدهم ادامه داد: هر چند در فرصت های متعدد، توصیه اکید به دانشگاه ها مبنی بر به کارگیری تعداد بیشتری از زنان داشتیم.
غلامی یادآور شد: با توجه به تعداد شرکت کنندگان زن مورد مشخصی از تبعیض برای جذب آنها در دانشگاه ها نداشتیم.
وی همچنین به بی رغبتی برخی زنان برای تصدی مدیریت در دانشگاه ها اشاره کرد و گفت: برخی از بانوان به دلیل مشغله های خانوادگی، سمت های مدیریتی را در دانشگاه نمی پذیرند؛ اما اگر استقبالی از سوی آنها باشد هیچ منعی برای همکاری با آنها در امور دانشگاه وجود ندارد.
وزیر علوم با تشریح ملاک انتخاب مدیران و اعضای هیأت علمی زن از زمانی که در این وزارتخانه مشغول به کار شده است، گفت: در این ۲ سال، تاکید قطعی بر شایسته سالاری داشتیم و در برخی موارد هر جا پیشهادی برای جذب زنان داشتیم، ما آن افراد را شناسایی کردند و آنها برای همکاری به معرفی شدند.

غلامی با بیان اینکه تمام انتخاب ها بر مبنای داشتن فرصت تمام وقت برای حضور در این سمت است، افزود: هیچ منعی برای اینکه یک زن با توانمندی بالا در حوزه مدیریت دانشگاه حضور داشته باشد، نبوده است.
وی درباره دانشگاه های تک جنسیتی نیز خاطرنشان کرد: در مجموع ۱۲ دانشگاه، مرکز و دانشکده دولتی تک جنسیتی دخترانه و ۲ مرکز غیردولتی داریم که در بسیاری از این مراکز به دلیل جوان بودن، مشغله های سنگین کاری وجود دارد و ما نیز پیگیر مسائل عمرانی و رفاهی هستیم.
وزیر علوم ادامه داد: برای رسیدگی به این امور آقایان بیشتر از زنان فرصت دارند و در برخی موارد هم که به زنان پیشنهاد این سمت ها داده شد، نپذیرفتند.
غلامی تاکید کرد: همچنین در این دانشگاه ها و مراکز تعداد اعضای هیأت علمی محدودی داریم و از همان روز اول چون ممنوعیت استخدام هیأت علمی مرد در این مراکز وجود نداشته و الان هم ندارد، تعدادی از اعضای هیأت علمی جذب شده، مردان هستند.
غلامی با بیان اینکه هیچ منعی برای انتصاب هیأت علمی مرد به عنوان مدیر در دانشگاه های تک جنسیتی وجود ندارد، اظهار داشت: تمام تلاش ما این است که ظرفیت حضور زنان را در دانشگاه ها را افزایش دهیم و اگر این توفیق حاصل نشد، شاید به این دلیل باشد تلاش ما خیلی به هدف نرسیده است یا استقبال مورد انتظار ما به خوبی صورت نگرفته است.
وی گفت: در پایان سال ۹۷ در وزارت علوم، از ۲۲۰ پست مدیریتی در حوزه ستادی، ۱۱۶ پست در اختیار زنان بوده است که بیش از ۵۰ درصد پست است اما در معاونت های وزارتخانه این چنین نیست و حق با نمایندگان مجلس است.
وزیر علوم در این باره یادآور شد: در بررسی هایی که برای انتخاب مدیران و معاونان داشتیم، در مقایسه ها موفق نبودیم بانویی را در این حوزه داشته باشیم اما در سطح مدیرکل، ۲ نفر را از زنان داریم و رییس ۲ پژوهشکده وزارت علوم هم از زنان هستند.
غلامی تاکید کرد: اگر انتظارات برآورده نشده است به معنای بی توجهی نیست و ‌ساختار وزارت علوم هیچ تفکیک و تفاوت بین اعضای هیأت علمی و سایر مجموعه های خود ندارد.
وی همچنین گفت: باید بیشتر از آنچه که تلاش شده است برای بهره گیری از حضور بانوان در بدنه آموزش عالی استفاده کنیم چرا که تجربه شخصی بنده ثابت کرده است هر جا زنان مسوولیت پذیرفتند تمام وقت و انرژی شان را صرف آن پست مدیریتی کردند.
وزیر علوم تصریح کرد: اگر با استقبال کمتر زنان از پست ها و سمت های مدیریتی مواجه می شویم به دلیل مسأله مدیریت منزل است و حضور تمام وقت آنها در سمت ها و پست های مدیریتی می تواند  آسیب زا باشد.

در ادامه این جلسه و پس از پاسخ های وزیر علوم، سلحشوری نماینده مردم تهران اعلام کرد که از پاسخ وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درمورد علت تبعیض در جذب فارغ التحصیلان زن به عنوان هیات علمی قانع نشد.

علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نیز پاسخ وزیر را به رای نمایندگان گذاشت که مجلسی ها با ۷۷ رای موافق، ۸۲ رای مخالف و ۳ رای ممتنع از مجموع ۱۹۶ نماینده حاضر در جلسه پاسخ های این وزیر را قانع کننده ندانستند و به وی کارت زرد دادند.

کارایی؛ ملاک انتخاب روسای دانشگاه
نماینده سوال کننده دوم از وزیر علوم، حسین مقصودی نماینده مردم سبزوار بود. وی در طرح سوال خود از وزیر علوم در موضوع علت انتصاب نشدن رییس و معاون زن برای دانشگاه های دخترانه گفت: آقای وزیر می گویند فرایند انتخاب رییس براساس شایسته‌سالاری است، اما چرا بعد از یک سال و نیم از طرح این سوال دیشب رییس و معاون دانشگاه مورد نظر را تغییر دادید.
وی با انتقاد از ضعف مدیریتی غلامی افزود: در دانشگاه‌ها فساد به حدی رسیده است که رییس و معاون یکی از دانشگاه‌ها را هفته پیش به علت فساد دستگیر کرده اند، آقای وزیر در عملکرد دانشگاه ها نظارت درست ندارد، در حالی که مدارک مربوط به فساد را ما به وی تحویل داده‌ایم.
غلامی در پاسخ به این سوال در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت: به کارگیری اعضای هیأت علمی به عنوان رییس یا مدیران دانشگاه و مراکز آموزش عالی یکی از تاکیدات وزارت علوم است، اما به دلیل جوان بودن برخی از مراکز آموزش عالی، این اتفاق شدنی نیست.
وزیر علوم تاکید کرد: وزارت علوم از دانشگاه های نزدیک به مرکز آموزش عالی داخل استان و افراد مرتبط با فضای دانشگاه های جوان، یک نفر را به عنوان رییس دانشگاهی انتخاب می کند.
وی گفت: نظر اول وزارت علوم در انتخاب مدیران، کارایی و تجربه کافی برای مدیریت است؛ هر چند اگر در جایی مدیر جوانی از مجموعه وجود داشته باشد در شرایط نزدیک به برابر، اولویت می دهیم.
غلامی با اشاره به رویکرد جوانگرایی وزارت علوم در انتخاب روسای دانشگاه ها اظهار داشت: در ۲ سال گذشته رویکرد جوان گرایی در انتخاب روسای دانشگاه ها افزایش یافته و به طور میانگین سن روسای دانشگاه ها قریب به ۹ سال جوان تر از مدیران قبلی بود.
غلامی افزود: افرادی که به عنوان رییس دانشگاه منصوب می شوند باید بتوانند شرایط را برای توسعه بهتر و ارتقای مراکز فراهم کنند. در دوره ای که بر آموزش عالی گذشت و در یک بازه زمانی مشخص، تعداد مراکز آموزش عالی به خصوص در دانشگاه های دولتی زیاد شد، به همین دلیل منابعی که در اختیار حوزه آموزش عالی قرار گرفت، کفایت توسعه فیزیکی همه مراکز را نداشت.
وزیر علوم گفت: همین فشار مضاعف در تدبیر اداره امور این مراکز و ارائه خدمات شایسته وارد می شود که ایجاب می کند در انتصاب روسای دانشگاه ها به این مسأله توجه کنیم.

غلامی در ادامه سخنان خود در صحن علنی مجلس تاکید کرد: تخلفات اداری در حین خدمت اگر اتفاق می افتد، قابل پیش بینی نیست و رسیدگی به این موارد هم فرایند زمانی خود را دارد و گزارش های دریافت شده باید روند رسیدگی خود را طی کند.
وی گفت: مواردی از تخلفات که در گزارش ها دیده نمی شود، ممکن است بعداً واقع شده باشد و وزارت علوم از تخلف یک فرد مدیر یا غیرمدیر دفاع نمی کند. یکی از راه ها بعد از مشخص شدن تخلفات اداری، تغییر مدیریت است تا بتوان مسیر را اصلاح کرد.
وزیر علوم افزود: اگر فضا مناسب ادامه کار یک مدیر نباشد بهترین کار برای اصلاح فضایی که علیه مدیر یا مجموعه مدیریتی او شکل گرفته، تغییر است؛ چرا که نگرانی هایی ایجاد می کند و آثار دیگری دارد که حتما در روند مناسب و سالم مدیریت آن افراد در دانشگاه تاثیر می گذارد.
غلامی تاکید کرد: تغییر یک مدیر یا رییس دانشگاه معمول است؛ حتی اگر جرم هنوز ثابت نشده باشد، اما شرایط فعلی برای ادامه مدیریت مناسب نیست.
وی با اشاره به دانشگاه های کوچک خاطرنشان کرد: برخی مراکز که اسم آنها دانشگاه است، در کل هفت عضو هیأت علمی و سه رشته دارند. از این تعداد هیأت علمی سه نفر آنها دارای پایه مربی با مدرک فوق لیسانس و دارای سابقه کم در امر تدریس هستند.
غلامی به این نکته نیز اشاره کرد که این اعضای هیأت علمی دارای وضعیت استخدامی پیمانی هستند، در حالی که در آیین نامه مدیریت، انتصاب استخدامی پیمانی در سمت مدیریت و واگذاری مسوولیت، محدودیت دارد.
وی اظهار داشت: مواردی که به فرد اجازه ریاست داده می شود با اجازه هیأت امنای دانشگاه صورت می گیرد. وقتی یک دانشگاه هنوز به شرایط ایده آل برای دانشگاه شدن نرسیده است باید برای کمک به استقرار آن از ظرفیت سایر دانشگاه ها به خصوص در حوزه مدیریت استفاده کرد.
وزیر علوم ادامه داد: اینکه تصورمان این باشد هر دانشگاه یا موسسه ای که شکل می گیرد از روز اول مدیریت آن توسط اعضای هیأت علمی خودش صورت گیرد در عمل میسر نبوده و نیست و به مصلحت آن مرکز هم نخواهد بود و به منزله نگاه جانبدارانه مدیر ستادی وزارت علوم نیست.

پس از سخنان وزیر علوم، مقصودی نماینده سبزوار در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد از پاسخ‌های  وزیر علوم، تحقیقات و فناوری درخصوص علت انتصاب رییس و معاونین مرد برای دانشگاه های دخترانه قانع نشد.

در نهایت رییس مجلس شورای اسلامی پاسخ وزیر را به رای گذاشت و نمایندگان با ۹۷رای موافق، ۷۹رای مخالف و ۳رای ممتنع از مجموع ۲۰۱ نماینده حاضر در جلسه پاسخ منصور غلامی به نماینده سبزوار را قانع کننده تشخیص ندادند و بار دیگر به وی کارت زرد دادند.

ایرنا