همه ساله اول آگوست که به نام روز جهانی شیر مادر نام‌گذاری شده، در کشورهای مختلف جهان گرامی داشته می‌شود و هدف از نام‌گذاری این روز، تشویق مادران به تغذیه فرزندان خود از این موهبت الهی است.
امروزه با صنعتی شدن جوامع، مادران تحت تاثیر عوامل متعددی از جمله اشتغال در بیرون از خانه تغذیه کودک به وسیله شیر خشک را انتخاب می‌کنند که صدمات بی‌شماری را بر کودکان، خانواده‌ها و جامعه تحمیل می‌کند؛ در حالی که شیر با توجه به اثر محافظتی در مقابل عفونت‌های روده‌ای، عفونت دستگاه تنفسی، بیماری‌های آلرژیک، چاقی و دیابت نوع یک بهترین انتخاب برای تغذیه نوزادان است.
تغذیه با شیر مادر زیربنای سلامت و بقای زنان و کودکان و پایه و اساس توسعه و آینده کشور است تا جایی که افزایش تغذیه مطلوب با شیر مادر می‌تواند از مرگ بیش از ۸۲۳ هزار کودک و ۲۰ هزار مادر در هر سال پیشگیری کند. شیر مادر همچنین به پیشگیری از تمام انواع سوءتغذیه کمک می‌کند، امنیت غذایی شیرخواران و کودکان خردسال را تامین و در نتیجه به مردم و ملت‌ها برای خروج از چرخه گرسنگی و فقر کمک می‌کند. سوءتغذیه، ناامنی غذایی و فقر، میلیون‌ها نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد و سدی در برابر توسعه پایدار است.
شیر مادر برای شیرخواران و کودکان نوپا مغذی‌ترین غذا و از لحاظ مواد ایمونولوژیک بسیار قوی است، غذایی است که می‌تواند موجب تکامل مغز شود و هیچ ماده غذایی دیگری این ویژگی را ندارد تغذیه با شیر مادر تکامل شناختی و ضریب هوشی (IQ) کودکان را تقویت می‌کند و در نتیجه به طور قابل توجهی امکان تحصیلات، مشارکت در نیروی کار و کسب درآمد را در طول عمر ارتقا می‌دهد بی‌توجهی و از دست دادن این مرحله بحرانی از رشد مغز در طول دوران کودکی می‌تواند منجر به زیان‌های قابل توجه شناختی و اقتصادی شود.
مزایای شیر مادر
شیر مادر، قوی‌ترین و عالی‌ترین غذا برای شیرخواران و نوزادان است. به هنگام تغذیه کودک با شیر مادر، غده هیپوفیز که در سر او قرار دارد و فعالیت آن بر روی دیگر غدد بدن مؤثر است، دو نوع هورمون می‌سازد که رشد و تکامل و سلامت جسم نوزادان را تا حدودی تضمین می‌کند. به عقیده کارشناسان تغذیه، بیش از ۹۵ درصد مادران به اندازه تغذیه نوزاد خود، شیر تولید می‌کنند و نگرانی درباره کافی نبودن آن نابه‌جا است.
شیر مادر، نوزاد را در بسیاری از بیماری‌های انگلی، قارچی، باکتریایی و ویروسی مقاوم و ایمن می‌سازد و نیز او را از ابتلا به بسیاری از بیماری‌های دوران کودکی و نوجوانی و حتی بیماری‌های قلبی و عروقی که در دوران سالمندی شایع است، مصون می‌دارد تاکنون هیچ ماده یا دارویی ساخته نشده که ضریب هوشی کودکان را افزایش دهد ولی شیر مادر می‌تواند ضریب هوشی طفل را تا هشت واحد بالا ببرد، شیر مادر پیوسته متناسب با رشد کودک و تغییر وضعیت جسمانی و نیازهای او تغییر می‌کند.
شیر مادر را خون سفید نیز نامیده‌اند؛ زیرا این شیر، به‌طور یقین شامل سلول‌های زنده‌ای است که در خون انسان نیز یافت می‌شود این سلول‌های سفید، پروتئین خاصی را تولید می‌کنند که روده کودک را می‌پوشاند و از ورود و فعالیت میکروب‌های بیماری‌زا به خون نوزاد جلوگیری می‌کند. میزان چربی شیر مادر هنگام صبح که نوزاد گرسنه‌تر است، بیشتر می‌شود. محتوای چربی شیر مادر نیز با بزرگ‌تر شدن نوزاد و کم شدن نیاز او کاهش به انرژی، به ازای هر واحد وزن بدن کمتر می‌شود و آنزیم‌های موجود در شیر مادر، به جذب نسبی چربی بدن نوزاد کمک می‌کند.
فواید شیردهی برای مادران
شیردهی تنها برای کودک موثر نیست؛ بلکه بزرگ‌ترین کمک به مادران نیز است تا جایی که طبق تحقیقات انجام شده شیردهی می‌تواند به کاهش افسردگی که یکی از مسائل رایج پس از زایمان، به شمار می‌آید؛ زیرا تغییرات هورمونی با روند شیردهی، خطر ابتلا به این نوع افسردگی را کاهش می‌دهد. یکی از مهم‌ترین این تغییرات، افزایش میزان اکسی توسین در هنگام تولد و شیردهی است. اکسی توسین اثرات طولانی مدت ضد اضطرابی دارد.
شیردهی مادر به کودک همچنین احتمال ابتلا به بیماری را کمتر می‌کند، شیردهی به نوزان سبب می‌شود تا ابتلای مادران به بیماری‌ها به ویژه سرطان‌های سینه و تخمدان، سندرم متابولیک، بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، آرتریت، چربی خون بالا و دیابت نوع ۲ کاهش یابد.
یکی از مواردی که ممکن است اکثر مادران پس از زایمان با آن دست و پنجه نرم کنند افزایش وزن است که شیردهی به کمک حل این مشکل نیز آمده و سبب کاهش وزن می‌شود
زنان پس از زایمان به دلیل تغییرات هورمونی با افزایش اشتها روبه‌رو شده و وزن آنان افزایش می‌یابد اما شیردهی سبب می‌شود تا وزن آنان به تدریج کاهش یابد. همچنین شیردهی کالری مصرفی در بدن مادر را افزایش داده و مادران شیرده ۵۰۰ تا ۸۰۰ کالری بیشتر از مادران غیر شیرده می‌سوزانند.
اسلام و توجه به مقوله شیر دهی
در دین مبین اسلام توجه فراوانی به مسئله شیر مادر شده است، به گونه‌ای که در آیه ۲۳۳ سوره مبارکه بقره آمده است: «اَلْوالِداتُ یرْضِعْنَ اَوْلادَهُنَّ حَولَینِ کامِلَینِ لِمَنْ اَرادَ اَنْ یتِمَّ الرَّضاعَة. و مادران باید فرزندان خود را دو سال تمام شیر دهند و (این حکم)، برای کسی است که بخواهد دوران شیرخوارگی را تکمیل کند».
روایت فراوانی در ثواب شیر دادن بیان شده است، از آن جمله به روایت امام صادق که در آن حضرت، مادر شیرده را به مجاهد فی سبیل‌الله تشبیه فرمودند، و اجر او را در صورت فوت مشابه شهید می‌دانند.
از پیامبر اکرم (ص) نیز نقل شده است: «برای طفل هیچ چیزی بهتر از شیر مادر نیست»، همچنین «چیزی که بتواند جای غذا و آب را بگیرد شیر مادر است».
از حضرت علی (ع) نیز نقل شده است: «برای کودک هیچ شیری با برکت‌تر از شیر مادر نیست». کار شیر دادن تنها تغذیه نیست، بلکه تبادل عاطفی و تقویت روحی است.