گروهی از فعالان زنان، موسسه صیانت از حقوق زنان در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۹۶ در انجمن کلیمیان تهران واقع در منطقه جمهوری حضور یافتند و با ریاست انجمن کلیمیان تهران آقای دکتر همایون سامه یح نجف آبادی، رهبر دینی کلیمیان تهران و آقای خاخام دکتر حمامی متخصص داخلی، فرانک عراقی سردبیر نشریه افق بینا و عضو سازمان زنان کلیمی و خانم لاویان عضو هیئت مدیره سازمان زنان در انجمن کلیمیان گفتگو کردند که بدین شرح می‌باشد.
دکتر سامه یح در خصوص سابقه و فعالیت‌های انجمن اینگونه بیان کردند: انجمن کلیمیان ششمین انجمنی می‌باشد که از وزارت کشور مجوز دریافت کرده است و یکی از قدیمی‌ترین تشکل‌های ایران می‌باشد. این انجمن پیش از آنکه ثبت شود هم به اسامی مختلف دارای سابقه فعالیت است. از حدود ۲۰۰ سال پیش در تهران که جمعیت یهود جایی را برای زندگی انتخاب کردند ریش سفیدان جامعه جمع می‌شدند و هر کدام مسئول انجام کاری در جامعه می شدند و سعی می‌کردند مشکلات جامعه یهود را در درون خود حل کنند و این مشکل به بیرون راه نیابد، برای مثال اختلافات خانوادگی و مالی را حل می‌کردند و به آنان ابرا به معنای گروه و انجمن می‌گفتند که در آن زمان حکمشان لازم الاجرا بوده است. بعد از آن انجمن کلیمیان در قبل از انقلاب ثبت شده است. بعد از انقلاب مدتی انجمن فعالیت نداشت و از سال ۱۳۶۳ انجمن به صورت قدرتمند شروع به کار نمود. وظیفه انجمن کلیمیان طبق اساسنامه آن در رابطه با مسائل فرهنگی، مذهبی خیریه و در مورد اصول مواد غذایی و فعالیت‌های اجتماعی جامعه یهود می‌باشد. انجمن کلیمیان متولی جامعه یهودی تهران و همچنین مادر انجمن‌های کلیمیان در سایر شهرها است. همچنین نه تنها جامعه یهودی تهران را حمایت می‌کند بلکه در اصل تمام جامعه یهودی ایران را تحت حمایت خود قرار داده است و اگر مشکلی برای جامعه یهودی در شهرستان‌ها ایجاد شود، انجمن کلیمیان تهران خودش را موظف و مسئول می‌داند تا مشکلات شهرستان‌ها را نیز حل کند. انجمن کلیمیان در تهران سازمان‌های زیادی مانند سازمان جوانان، ۳ خانه جوانان یهودی، سازمان دانشجویان، سرای سالمندان، کنیسه‌ها و ۵ مدرسه دخترانه پسرانه دولتی و غیرانتفاعی دارد و مسئولیت همه این زیر مجموعه‌ها با انجمن کلیمیان تهران می‌باشد. علاوه بر این در جامعه یهودیت تهران چند تشکل دیگر از جمله سازمان بانوان و دوشیزگان یهود، کانون فرهنگی اجتماعی یهود ایران، بیمارستان دکتر سپیر وجود دارد که هر کدام از آنان دارای اساسنامه مجزا و سازمان‌های جداگانه‌ای می باشند که زیر مجموعه انجمن کلیمیان نیستند ولی انجمن همواره از آنان حمایت می‌کند و با آن‌ها همکاری‌های تنگاتنگی دارد.
دکتر حمامی در خصوص تعداد عبادتگاه ها و کنیسه ها یهودیان در ایران بیان کردند: یهودیان قدمت تاریخی زیادی در ایران دارند و قبل از تشکیل ایران در زمان ماد و پارس حضور داشتند. همچنین در طول تاریخ، یهودیت و ایران و دین رسمی کشور اسلام با یکدیگر تشابهات فکری و فرهنگی بسیاری داشته‌اند و این باعث شده است که یهودیان با ملت ایران عجین شوند. در همه شهرهای ایران آثاری از حضور یهودیان مانند قبرستان، کنیسه و زیارتگاه وجود دارد. البته بسیاری از کنیسه‌های که وجود داشته به دلیل نبود جمعیت و مهاجرت های صورت گرفته خالی و بدون استفاده مانده است. در تهران نیز ۲۳ کنیسه فعال وجود دارد، محله قدیم کلیمیان در تهران واقع در منطقه چهار راه سیروس یا عودلاجان و کنیسه‌های یوسف آباد و ولیعصر فعال‌تر هستند. همچنین اقلیت‌های به رسمیت شناخته شده در چارچوب قانون اساسی در انجام مراسمات دینی و اعیاد و احوال شخصیه محدودیتی ندارند و آزاد هستند. در حال حاضر کینسه‌ها افزایش نیافته‌اند و به صورت معمول باقی مانده است.
دکتر حمامی در خصوص انجام مراسمات مذهبی نیز افزود: مشکلی برای انجام مراسمات خصوصی که در کنیسه‌ها انجام می‌شود، وجود ندارد. انجام مراسمات آزادنه صورت می‌گیرد و محدودیتی در این باره نیست. برای برگزاری برخی از برنامه‌ها نیز نیروی انتظامی همکاری‌های بسیار خوبی دارد تا این مراسم‌ها به خوبی انجام شود. در ارتباط با تعطیلی نیز در مدارس خاص کلیمیلان روزهای شنبه و روزهای اعیاد که برنامه‌های خاص ما می‌باشد، اجازه تعطیلی داده می‌شود و آموزش و پرورش همکاری خوبی در این زمینه داشته است. همچنین اجازه خروج دانش‌آموزان در ساعات دینی و برگزاری کلاس‌های دینی مجزا با استفاده از کتب ویژه اقلیت‌ها را می‌دهد و محدودیتی در این زمینه وجود ندارد. و در حال پیگیری از نماینده کلیمیان در مجلس شورای اسلامی برای رفع مشکل ثبت نمره زبان عبری در کارنامه دانش آموزان هستیم و همچنین مشکل تعطیلی روز شنبه در دولت اخیر مرتفع شده است. دکتر سامه یح در پاسخ به سؤال ارزیابی ظرفیتهای قانونی در ایران برای فعالیت‌های سیاسی – اجتماعی به خصوص آزادی بیان و رسانه برای یهودیان اینطور بیان کردند: انجمن کلیمیان وظیفه پیگیری امور اجتماعی و غیرسیاسی را برعهده دارد و مسائل سیاسی از طریق نماینده کلیمیان در مجلس پیگیری می‌شود. وضعیت فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی اخیراً در حال بهبودی است. همچنین می‌توانیم آزادانه نظرات و ایده‌های خود را بیان کرده و مطالبات خود را با مسئولین مطرح نماییم. همچنین دکتر سامه یح در خصوص ارتباط با مراکز دولتی افزود: ارتباط انجمن کلیمیان بیشتر با وزرات کشور است که از این طریق مشکلات و مسائل را مطرح میکنیم و این مرکز درخواست‌های ما را مورد توجه قرار می‌دهد، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشاور رئیس جمهور در امور اقلیت‌ها و اقوام، نیروی انتظامی نیز یکی از ارگان های است که همواره همکاری بسیار نزدیکی با ما در انجام مراسم‌ها و برقراری امنیت دارد و در خصوص آزادی انجام مراسمات از جمله حجاب، اختلاط زنان و مردان و کلیه شرایطی که در شریعت ما وجود دارد، به دین ما احترام گذاشته اند و از این شرایط نیز سایر اقلیت‌ها برخوردار هستند. وی به نقل از نماینده آشوریان افزود: برای مثال در زمان تداخل عید کریسمس با دهه عزاداری محرم نیروی انتظامی با برقراری کامل امنیت اجازه انجام مراسمات را می دهد. همچنین با آموزش و پرورش جهت پیگیری مطالبات تعاملات گسترده و دو سویه ای داریم. آموزش و پرورش هم تلاش های فراوانی برای حفظ مدارس ما با وجود جمعیت کم دانش آموزانمان دارد از طرفی ما نیز مدارس خود را با قیمت اندکی به آموزش و پرورش اجاره داده‌ایم که در ازای آن نیز امتیازاتی نیز آموزش و پرورش برای ما در نظر گرفته است.
دکتر سامه یح درباره وضعیت یهودیان در ایران نسبت به سایر کشورها بیان کردند: برخی از مسائل جامعه مختص به شریعت یهود است که از این بابت دو چالش برای اقلیت‌ها در قانون وجود دارد، یکی قانون قصاص است که اگر مسلمان به غیرمسلمان آسیب بزند، قصاص نمی‌شود و چالش دیگر مسئله ارث می باشد که اگر فرزند یا همسر مسلمان شود تمام ارث تنها به آن فرد می‌رسد که این باعث ایجاد سوء‌استفاده‌هایی در جامعه اقلیت‌های مذهبی شده است. البته جامعه اقلیت کلیمی در انجام فرایض مذهبی آزادی دارد و با امنیت کامل به این امر می رسد این در حالی است که در کشورهای اروپا مقابل تمام عبادتگاه‌ها مامور امنیتی به علت ناامنی وجود دارد، اما در عبادتگاه های ما در ایران حتی دوربین حفاظتی نیز وجود ندارد و این افراد در کمال آسایش به انجام فرایض دینی خود می‌پردازند. و آنچه که برای ما حائز اهمیت است این می باشد که جامعه ایران اقلیت های مذهبی را به خوبی پذیرفته است که این مسئله روز به روز در حال بهبودی است. همچنین عموم مردم رفتار خوبی با جامعه یهودیت دارند. گلایه از صدا و سیما هم وجود دارد اینکه ما در مراسم مربوط به ۲۲ بهمن، دهه فجر، مراسم ارتحال حضرت امام خمینی (ره) و بسیاری از مراسم‌ها که در جهت احترام به جامعه ایرانی و حمایت از نظام جمهوری اسلامی می‌باشد شرکت میکنیم، اما صدا و سیما هیچ تمایلی به بازتاب آن ندارد و ما نسبت به این مسئله گله‌مند هستیم. همچنین در بسیاری از برنامه‌هایی که با هدف مخالفت با صهیونیست پخش می‌شود به یهودیت توهین می‌شود و در پیگیری‌های انجام شده از مسئولین، مسائلی از این قبیل تنها به دست مقام معظم رهبری حل شده است. دکتر حمامی نیز افزود: جامعه یهودیت در کنار مردم در همه صحنه‌ها حضور داشته است. در انقلاب اسلامی، در جنگ تحمیلی شهید داشتیم. تعاملات جامعه یهودیت با مردم ایران باعث افزایش آگاهی مردم نسبت به آنان شده است. ادیان توحیدی همگی به اخلاق و رفتار نیکو سفارش می‌کنند و این نقطه مشترک این ادیان است. دیدگاه نسبت به یهودیت در مقامات عالی رتبه (مقام معظم رهبری) مثبت است. همچنین نظر حضرت امام و مقام معظم رهبری که تأکید کردند بحث یهود از صهیونیسم جدا است.
عراقی در پاسخ به دیدگاه نگاه دین یهود به زنان گفت: ضمن عرض تبریک برای روز زن و ولادت حضرت فاطمه (س) گفت زنان در حال پیشرفت شغلی و تحصیلی هستند که این شامل زنان یهودی نیز می‌باشد. البته یکسری محدودیت ها در قوانین شرعی مختص زنان یهودی می‌باشد که نیازمند تلاش و پیگیری برای رفع آنان از طریق خاخام‌ها می‌باشد. خانم لاویان در خصوص جایگاه زنان در دین یهود افزود: در دین ما در خصوص شرایط ازدواج نسبت به اختیارات زنان مسلمان محدودیت‌های بسیاری وجود دارد. برای ارتقای این وضعیت نیاز به تلاش می باشد. امیدواریم این وضعیت رو به بهبود باشد. سازمان زنان یکی از اهداف آن حمایت از بانوان می باشد.
دکتر سامه یح در این خصوص نیز اضافه نمود: در دین یهود تمام مخارج زنان با مردان است و باید مرد یک زندگی در شأن زن در هنگام زندگی در خانه پدری فراهم کند و همچنین محل سکونت زندگی زن باید نزیک کنیسه و عبادتگاه جهت انجام فرایض دینی باشد. همچنین در مبحث طلاق، توقیف اموال مرد در صورت عدم سازش در زندگی وجود دارد. در آخر نیز دکتر حمامی مرجع دینی پیشنهاد آموزش و اطلاع رسانی بهتر در مورد اقلیت ها در دانشگاه ها و مراکز آموزشی را ارائه کرد و دکتر سامه یح نیز ترویج نگاه انسان دوستانه در جامعه را مورد توجه قرار دادند.